Cơn đau ngực cấp là biểu hiện của nhiều bệnh khác nhau. Bất kể cơ quan nào trong lồng ngực bị rối loạn hoạt động đều gây ra cơn đau. Thậm chí một số tạng gần đó như dạ dày bị viêm hoặc loét cũng có thể gây ra cơn đau ngực. Đê tìm được nguyên nhân cơn đau ngực khá khó khăn, ngay cả với các bác sỹ lành nghề.
Ở đây, bạn chỉ cần chú ý đến dấu hiệu nghi ngờ cơn đau ngực cực kỳ nguy hiểm chính là truỵ tim mạch, thậm chí là ngừng tim đột ngột (đột tử). Nguyên nhân do tắc nghẽn mạch vành gây ra. Mạch vành là hệ mạch bao quanh tim, có vai trò nuôi dưỡng cơ tim. Vì lý do xơ vữa, huyết khối làm mạch hẹp rồi tắc lại gây tổn thương cơ tim. Người có yếu tố nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao là người hút thuốc lá, cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn chuyển hoá lipid. Đau ngực là triệu chứng thường tiềm ẩn nguy cơ các bệnh lý nguy hiểm và thậm chí có thể dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời.
Biểu hiện của cơn đau ngực cấp nguy hiểm như thế nào?
- Cơn đau ngực trái hoặc vùng thượng vị như “ai đặt một khối đá lên ngực”, hoặc như “có sợi dây thép quấn quanh ngực”.
- Diện tích điểm đau trên 2cm vuông;
- Cơn đau lan lên cổ, hàm và răng;
- Cơn đau lan lên vai, xuống một hoặc cả 2 tay;
- Cơn đau kèm theo sự lo lắng vô cớ;
- Vã mồ hôi, buồn nôn hoặc nôn;
- Tím môi, khó thở hoặc đi vào tình trạng sốc (da lạnh, ẩm, nhợt nhạt).
Nguyên nhân gây đau ngực
- Nhồi máu cơ tim: Nhồi máu cơ tim xảy ra do tắc nghẽn mạch máu nuôi dưỡng tim, làm cơ tim bị tổn thương do thiếu máu. Tình trạng này nếu không được phục hồi sớm sẽ gây nguy hiểm tính mạng người bệnh. Cơn đau thắt ngực là dấu hiệu của nhồi máu cơ tim. Người bệnh có biểu hiện đau vùng ngực trái, cơn đau có tính chất đột ngột, dữ dội, đau kiểu bóp nghẹn có thể lan lên cổ hay ra tay trái. Ngoài đau vùng ngực, bệnh nhân còn có biểu hiện toát mồ hôi, chóng mặt, khó thở.
- Thuyên tắc phổi: Thuyên tắc phổi là hiện tượng tắc nghẽn động mạch phổi, do cục máu đông trôi đến gây gây bít tắc mạch máu phổi. Thuyên tắc mạch phổi có thể gây ra các triệu chứng đau nhói như dao đâm ở vùng ngực, đau tăng lên khi hít thở. Cơn đau cảm nhận rõ rệt ở vùng trung tâm của ngực, sau xương ức. Ngoài ra, các triệu chứng thuyên tắc phổi khác kèm theo như khó thở với mức độ khác nhau, ho ra máu, nhịp tim nhanh, hạ huyết áp và sốt nhẹ.
- Bóc tách động mạch chủ ngực: Bóc tách động mạch chủ xảy ra khi xuất hiện vết rách ở thành động mạch chủ, dòng máu qua vết rách làm bóc tách các lớp áo của động mạch chủ và lan dọc theo đường đi của động mạch. Đau ngực là triệu chứng hay gặp nhất của bóc tách động mạch chủ. Đau ngực thường dữ dội, như dao đâm hay như xé ngực, xuyên ra sau lưng, kéo dài trong nhiều giờ. Nhiều khi cần phải dùng thuốc giảm đau loại morphin mới làm dịu được cơn đau.
- Tràn khí màng phổi: Tràn khí màng phổi xảy ra do một nguyên nhân nào đó làm thoát khí vào khoang giữa phổi và thành ngực. Các nguyên nhân có thể là biến chứng của các bệnh lý có sẵn ở phổi như COPD, hoặc do chấn thương ngực do bị đâm, tai nạn giao thông… Tràn khí màng phổi gây đau ngực ở một phía của ngực, tính chất đau như dao đâm, đau tăng lên khi hít thở. Người bệnh khó thở, mức độ khó thở phụ thuộc vào lượng khí tràn ra.
- Căng cơ thành ngực: Lồng ngực được bao bọc bởi một lớp cơ bao quanh, có nhiệm vụ co giãn lồng ngực giúp hô hấp được dễ dàng hơn. Đôi khi, các cơ vùng ngực này bị căng quá mức gây đau. Căng cơ thường xảy ra sau khi nâng vật nặng, kéo giãn hoặc cử động đột ngột, ho kéo dài. Cơn đau tăng lên khi cử động và hít thở.
- Rối loạn thần kinh thực vật: Rối loạn thần kinh thực vật là rối loạn hoạt động của hệ thần kinh tự động của cơ thể, là bệnh lý lành tính nhưng gây ra nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống người bệnh. Nguyên nhân thường do chấn thương tâm lý, stress, rối loạn lo âu, thay đổi cảm xúc… Bệnh nhân thường có triệu chứng đau nhói vùng ngực gây khó chịu. Những cơn đau này xuất hiện cấp tính hay kéo dài, thường đi kèm cảm giác tim đập nhanh, hồi hộp, xoàng đầu, chóng mặt.
- Viêm khớp sụn sườn: Sụn sườn là tổ chức gắn kết xương sườn với xương ức, xương sườn với xương đòn, làm cho khung xương sườn có thể di chuyển trong khi hít thở. Trong viêm khớp sụn sườn, các sụn sườn bị viêm gây ra khó thở và cơn đau tại vùng trước ngực. Đau có tính chất đau nhói, tăng lên khi cử động, gắng sức và hít thở sâu. Vị trí đau thường gặp ở xương ức và xương sườn thứ 5, 6 và 7.
- Trào ngược dạ dày – thực quản: là tình trạng mà dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Bình thường, có cơ vòng cách giữa dạ dày và thực quản, nhưng do nguyên nhân nào đó mà cơ vòng giảm khả năng hoạt động gây ra trào ngược. Ợ nóng là biểu hiện chính của trào ngược dạ dày – thực quản. Ợ nóng có biểu hiện bằng cảm giác nóng lên ở vùng dạ dày đến cổ họng. Ngoài ra, một số triệu chứng trào ngược dạ dày – thực quản khác như đau vùng bụng lan lên vùng ngực, đầy hơi, có vị chua ở miệng, đau rát khi nuốt thức ăn. Trong một số trường hợp, đau ngực nghiêm trọng có thể gây ra nhầm lẫn với một cơn đau tim.
- Viêm màng phổi: Viêm màng phổi là hiện tượng viêm tại màng phổi, viêm xảy ra thường do nhiễm virus. Viêm màng phổi gây ra triệu chứng đau ngực kiểu màng phổi điển hình là: cảm giác đau như dao đâm, cảm nhận được ở bất kỳ vị trí trên lồng ngực, cơn đau tăng lên khi thở, hoặc ho, vì khi đó hai lá của màng phổi bị viêm và cọ xát lên nhau.
-
Viêm phổi: Viêm phổi có thể xảy ra ở 1 hay 2 bên phổi. Khi bị viêm phổi, bạn thường có cảm giác đau ngực phải hoặc trái kèm ho khạc đờm. Cơn đau tăng dần khi bạn hít thở. Viêm phổi còn gây ra nhiều triệu chứng khác như khó thở, sốt, đổ mồ hôi, run, ớn lạnh, buồn nôn, nôn, tiêu chảy.
Xử trí sơ cứu cơ đau ngực cấp như thế nào?
- Giúp người bệnh ngồi ở tư thế thoải mái nhất có thể. Thường là dựa lưng vào tường và có gối lót sau lưng;
- An ủi liên tục người bệnh để giảm bớt lo lắng và sợ hãi. Bởi, lo lắng và sợ hãi khiến nhịp tim tăng lên, làm nhu cầu oxy cơ tim tăng lên dẫn đến không tốt cho sức chịu đựng của tế bào cơ tim;
- Nới rộng cổ áo, thắt lưng. Mở rộng cửa sổ hoặc tạo khoảng không giúp người bệnh dễ thở và bớt cảm giác ngột ngạt (chú ý, người bệnh nữ khi làm điều này cần có 2 người hoặc nhờ một người phụ nữ giúp đỡ);
- Nếu người bệnh rối loạn ý thức hoăc bất tỉnh, đánh giá ABC rồi đặt họ vào tư thế an toàn.
- Gọi hỗ trợ y tế càng sớm càng tốt để được tư vấn và hướng dẫn các bước tiếp theo.
Những chú ý đối với cơn đau ngực cấp là gì?
- Việc sử dụng thuốc cho người bệnh là việc của các nhân viên y tế. Chỉ có các bác sỹ mới được phép quyết định nên cho người bệnh dùng thuốc gì;
- Nếu người bệnh có tiền sử bệnh lý từ trước, chính họ sẽ là người quyết định dùng thuốc như thế nào. Bạn nên để người bệnh tự dùng. Bạn chỉ có vai trò giúp đỡ lấy thuốc đưa cho họ khi có chỉ định cụ thể của nhân viên y tế;
- Tránh cho người bệnh uống các loại nước có chất kích thích, như: nước uống có cồn, trà, cà phê.
